Strona główna    Kontakt z Redakcją NFA    Logowanie  
Szukaj:

Menu główne
Aktualności:
Gorący temat
NFA w mediach
NFA w opiniach
Jak wspierać NFA
Informacje

Linki

Rekomenduj nas
Redakcja
Artykuły
Nowości
Europejska Karta     Naukowca
Patologie środowiska     akademickiego
Oszustwa naukowców
Mobbing w środowisku     akademickim
Etyka w nauce i edukacji
Debata nad Ustawą o     Szkolnictwie Wyższym
Perspektywy nauki i     szkolnictwa wyższego
Czarna Księga     Komunizmu w Nauce i     Edukacji

Wszystkie kategorie
Inne
Reforma Kudryckiej
Postulaty NFA
Reformy systemu nauki
WHISTLEBLOWING
NFA jako WATCHDOG
NFA jako Think tank
Granty European Research Council
Programy,projekty
Kij w mrowisko
Kariera naukowa
Finanse a nauka
Sprawy studentów
Jakość kształcenia
Społeczeństwo wiedzy
Tytułologia stosowana
Cytaty, humor
Listy
Varia
Czytelnia
Lustracja w nauce i edukacji
Bibliografia NFA - chronologicznie
Subskrypcja
Informacje o nowościach na twój e-mail!
Wpisz swój e-mail i naciśnij ENTER.

Najczęściej czytane
Stanowisko NIEZAL...
Tajne teczki UJ, ...
Mobbing uczelniany
Amerykańska konku...
O nauce instytucj...
Inna prawda o ucz...
Powracająca fala ...
Urodzaj na Akadem...
Darmowy program a...
Jasełka akademick...
Menu użytkownika
Nie masz jeszcze konta? Możesz sobie założyć!
Strefa NFA
Statystyki

użytkowników: 0
gości na stronie: 131


Polecamy

NFA na Facebook'u

Ranking Światowych Uczelni 2009







Artykuły > Europejska Karta Naukowca > Jawność dorobku naukowego i jawność rezultatów badań finansowanych w ramach grantów

Józef Wieczorek

Jawność dorobku naukowego i jawność rezultatów badań finansowanych w ramach grantów (wersja wstępna, uzupełniana, ostatnie zmiany 18.06.2006)

Według Europejskiej Karty Naukowca "naukowcy, których badania finansowane są z funduszy państwowych, są również odpowiedzialni za efektywne wykorzystanie pieniędzy podatników". Wydaje się to oczywiste ale w praktyce wygląda to różnie. Nie ma w gruncie rzeczy jawnych, łatwych do sprawdzenia danych o tym jak są wykorzystywane pieniądze podatników przez naukowców. Nie ma wiarygodnych baz danych, takich aby zainteresowany podatnik mógł się zapoznać i przekonać, że jego pieniądze nie poszły na marne.

W bazie OPI http://www.opi.org.pl , bazy danych zarówno o ludziach nauki, jak i o rezultatach ich działalności naukowej są nader niekompletne. Przeprowadzona w 2004 r. akcja NFA na rzecz jawności dorobku naukowego jasno wykazała, że żadna polska instytucja nie gromadzi i nie udostępnia kompletnych danych. Nie sposób się dowiedzieć o dorobku naukowym decydentów Centralnej Komisji do spraw Stopni i Tytułów , Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich , Państwowej Komisji Akredytacyjnej, Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego.

Prof. Janusz Tazbir szef CK tak m.in. pisał :.."Z całym przekonaniem mogę podzielić pański pogląd o potrzebie istnienia przejrzystego, powszechnie dostępnego systemu informacji o dorobku naukowym całej kadry naukowej w naszym kraju .." Żałować należy, iż takiego, profesjonalnie przygotowanego systemu nie ma dotąd,.." "Potrzebne byłoby też zapewnienie odpowiednich podstaw prawnych zapewniających dopływ do systemu informacji pełnych i w sposób obiektywny weryfikowanych..." ( por. Józef Wieczorek, Jawna niejawność dorobku naukowego , http://www.nfa.pl/articles.php?id=59 ).

Niestety w ustawie o szkolnictwie wyższym ( U S T A W A z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym http://ks.sejm.gov.pl/proc4/ustawy/2720_u.htm nie znalazły się zapisy, które by się odnosiły do jawności dorobku naukowego.

Zapisy o jawności znalazły sie natomiast np. w ZASADACH ETYCZNYCH I ORGANIZACYJNYCH BADAŃ NAUKOWYCH PROWADZONYCH W ŚLĄSKIEJ AKADEMII MEDYCZNEJ W KATOWICACH http://www.slam.katowice.pl/page.php?74 "§ 6 Wolność informacji tajemnica służbowa "Opinia publiczna ma prawo do informacji dotyczącej badań naukowych. " "Wyniki badań naukowych finansowanych z budżetu państwa nie są tajne, o ile ich jawność nie narusza tajemnicy państwowej lub też ich tajność nie jest zastrzeżona podczas zawarcia umowy. "

Oczywiście nie ma przeszkód prawnych aby dorobek naukowy (spis publikacji, ich cytowalność) nie mógł być ujawniany. Rzecz w tym, że nie ma nakazu ujawniania w internecie tego dorobku. W ustawach 'akademickich' winno się znaleźć jasne sformułowanie, że nie można być zatrudnionym na etacie akademickim, a w szczególności na stanowisku profesora, jeśli nie ujawni się publicznie ( w internecie !) dorobku naukowego. Także szkoły wyższe, których profesorowie nie ujawnią dorobku naukowego nie powinny mieć prawa nadawania doktoratów, a nawet prowadzić studiów magisterskich. Na początek to byłby jakiś krok we właściwym kierunku.

Informacje o rezultatach badań ( wykaz publikacji, wdrożeń, patentów itp) finansowanych w ramach grantów winny być jawne i umieszczone w internetowych bazach danych. Niestety baza OPI http://bazy.opi.org.pl zawiera co prawda wykaz projektów finansowanych w poszczególnych latach, w poszczególnych dziedzinach przez poszczególnych badaczy, ale nader rzadko zawierają rezultaty projektów. Co więcej w oparciu o ustawę o dostępie do informacji publicznej nie sposób uzyskać informacji o rezultatach badań finansowanych w ramach grantów bo działa ustawa o ochronie danych osobowych.

Trudno zatem zauważyć aby w Polsce były pozytywne relacje między nakładami na naukę i rezultatami badań lub inaczej mówiąc nie da się udowodnić, że 'przychody naukowe' w jakikolwiek sposób zależą od kosztów ich uzyskania.

Winny być wprowadzone regulacje prawne aby badacze, którzy nie przekażą do bazy danych informacji o wynikach badań ( spis publikacji itp ) nie mogli uzyskiwać pieniędzy budżetowych w ramach projektów badawczych. Stwierdzenie w EKN, że badacze są również odpowiedzialni za efektywne wykorzystanie pieniędzy podatników jest jak najbardziej zasadne. Bez odpowiednich baz danych nie ma możliwości oceny efektywności wykorzystania tych pieniędzy.

Polskie środowisko akademickie domaga się zwiększonych nakładów na naukę co jest jak najbardziej słuszne, ale jednocześnie nie działa skutecznie aby efekty ich wykorzystania były udostępnione dla celów kontroli wewnętrznej i zewnętrznej. Bez dostępu do ogólnoświatowych baz - platformy badawczej Web of Knowledge http://www.isiwebofknowledge.com, bazy cytowań Web of Science http://scientific.thomson.com/products/wos czy Essential Science Indicators http://scientific.thomson.com/products/esi/ trudno zresztą ocenić jakie są naprawdę efekty badań naukowych.

W ramach budowy Europejskiej Przestrzeni Badawczej w Zielonej Księdze http://ec.europa.eu/research/era/pdf/era_gp_final_pl.pdf prezentowany jest taki argument "Najnowsza wiedza jest niezbędna do powodzenia badań w każdej dziedzinie nauki. Dlatego też niezawodny, niedrogi i stały dostęp do wyników badań naukowych, a także ich szerokie rozpowszechnianie, powinny stać się zasadami definiującymi europejskie środowisko badawcze. ..Postęp możliwy jest zwłaszcza dzięki tworzeniu bibliotek internetowych, repozytoriów wiedzy naukowej oraz baz publikacji i wyników badań finansowanych ze środków publicznych. Wszystkie te elementy powinny zostać zintegrowane na poziomie europejskim i połączone z podobnymi bazami danych w krajach trzecich. W szczególności system publikowania informacji naukowych ma decydujące znaczenie dla ich weryfikacji i rozpowszechniania, wywierając"

Argument jak najbardziej zasadny. Najwyższy czas aby go włączyć do polskiego prawa 'naukowego' aby Polska naprawdę zaistniała w Europejskiej Przestrzeni Badawczej. Bez jawności dorobku naukowego i jawności rezultatów badań finansowanych w ramach grantów nie jest to możliwe.

 ===========================

Europejska karta naukowca http://ec.europa.eu/eracareers/pdf/kina21620b8c_pl.pdf

Odpowiedzialność

 Naukowcy powinni być świadomi tego, że są odpowiedzialni wobec swoich pracodawców, grantodawców i innych odnośnych organów publicznych lub prywatnych, a także, z przyczyn etycznych, wobec ogółu społeczeństwa. W szczególności, naukowcy, których badania finansowane są z funduszy państwowych, są również odpowiedzialni za efektywne wykorzystanie pieniędzy podatników. W związku z tym naukowcy powinni przestrzegać zasad starannego, przejrzystego i efektywnego zarządzania finansami oraz współpracować z wszelkimi organami upoważnionymi do kontroli ich badań naukowych, niezależnie od tego, czy kontrola została podjęta z inicjatywy pracodawców/grantodawców czy przez komisje etyczne. Metody gromadzenia danych i analizy, wyniki oraz, w razie potrzeby, szczegółowe dane powinny być udostępnione dla celów kontroli wewnętrznej i zewnętrznej, o ile jest to konieczne i zgodnie z żądaniem właściwych władz.

Upowszechnianie, wykorzystywanie wyników

Zgodnie z ustaleniami zawartymi w ich umowach wszyscy naukowcy powinni zapewnić, by wyniki ich badań były rozpowszechniane i wykorzystywane, np. ogłaszane, przekazywane innym środowiskom naukowym lub, w stosownych przypadkach, skomercjalizowane. W szczególności od starszych pracowników naukowych oczekuje się przejęcia inicjatywy w zapewnieniu, by badania naukowe były owocne, zaś ich wyniki wykorzystywane komercyjnie i/lub udostępniane ogółowi społeczeństwa przy każdej nadarzającej się sposobności

The European Charter for Researchers

Accountability

Researchers need to be aware that they are accountable towards their employers, funders or other related public or private bodies as well as, on more ethical grounds, towards society as a whole. In particular, researchers funded by public funds are also accountable for the efficient use of taxpayers’ money. Consequently, they should adhere to the principles of sound, transparent and efficient financial management and cooperate with any authorised audits of their research, whether undertaken by their employers/funders or by ethics committees. Methods of collection and analysis, the outputs and, where applicable, details of the data should be open to internal and external scrutiny, whenever necessary and as requested by the appropriate authorities.

Dissemination, exploitation of results

All researchers should ensure, in compliance with their contractual arrangements, that the results of their research are disseminated and exploited, e.g. communicated, transferred into other research settings or, if appropriate, commercialised. Senior researchers, in particular, are expected to take a lead in ensuring that research is fruitful and that results are either exploited commercially or made accessible to the public (or both) whenever the opportunity arises.

 =================

Bibliografia

Brynda Marcin, 2005-12-29 -Przejrzystość przede wszystkim http://www.nfa.pl/articles.php?id=152

Kalisz Józef -Jak polepszyć stan polskiej nauki i szkolnictwa wyższego http://www.kali.enter.net.pl/nauka.html

Przykłady projektów badawczych finansowanych ( ponad 100 000 zł) przez KBN niestety bez ujawnienia ich wyników przed podatnikiem · http://www.nfa.pl/articles.php?id=218

USTAWA z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. (Dz. U. z dnia 8 października 2001 r.) Dz.U.01.112.1198 http://www.bip.gov.pl/document.asp?id=9

USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych. Dz.U.02.101.926 http://www.bip.gov.pl/document.asp?id=10

Wieczorek Józef, - CUI BONO? -SPOJRZENIE NA FINANSOWANIE NAUKI, OBYWATEL nr 4 (12) 2003-09-09

Wieczorek Józef, 2005-02-12 -Jawna niejawność dorobku naukowego http://www.nfa.pl/articles.php?id=59

ZASADY ETYCZNE I ORGANIZACYJNE BADAŃ NAUKOWYCH PROWADZONYCH W ŚLĄSKIEJ AKADEMII MEDYCZNEJ W KATOWICACH http://www.slam.katowice.pl/page.php?74

ZIELONA KSIĘGA. Europejska Przestrzeń Badawcza: Nowe perspektywyBruksela, dnia 4.4.2007 http://ec.europa.eu/research/era/pdf/era_gp_final_pl.pdf

Życzkowski Karol -List w sprawie informatyzacji Ministerstwa Nauki i Informatyzacji ·2005-10-14 http://www.nfa.pl/articles.php?id=128

Żylicz Maciej, JAJSZCZYK. Andrzej 2005 - Polityka naukowa państwa – głos w dyskusji ( w: Między nauką a gospodarką – kontynuacja czy reforma - PFSL Niebieskie Księgi 18) http://www.pfsl.pl/news.php?id=303

----------------------------------------------------

Tekst ( wersja wstępna) przygotowany w ramach realizacji zadania "Analiza zasadności wprowadzenia w Polsce zaleceń "Europejskiej Karty Naukowca" i "Kodeksu Postępowania przy Zatrudnianiu Naukowców" - Autor: Józef Wieczorek" dofinansowanego przez MNiSzW z zakresu dzia łalności wspomagającej badania zgodnie z umową nr. 556/DWB/P/2007 r

nfa.pl

© 2007 NFA. Wszelkie prawa zastrzeżone.
0.044 | powered by jPORTAL 2