Artykuły > Europejska Karta Naukowca > Postulat rekrutacji pracowników na podstawie otwartych konkursów przy zachowaniu zasady równego traktowania kandydatów
Józef Wieczorek
Kodeks Postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych:
Postulat rekrutacji pracowników na podstawie otwartych konkursów przy zachowaniu zasady równego traktowania kandydatów
(wersja wstępna, uzupełniana, ostatnie zmiany 18.06.2006)
Kodeks Postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych http://ec.europa.eu/eracareers/pdf/kina21620b8c_pl.pdf zalecany przez Komisję Europejską a przyjęty w Polsce przez NFA i KRASP jasno określa, że "Pracodawcy i/lub grantodawcy powinni ustalić otwarte, efektywne, przejrzyste procedury rekrutacji, które zapewniają wsparcie, są możliwe do porównania na poziomie międzynarodowym, a także dostosowane do rodzaju oferowanego stanowiska."
W Polsce zatrudnianie na uczelniach publicznych na stanowiska akademickie ma miejsce w drodze konkursów, których zasady określane są w statutach uczelni, ale jednocześnie powszechna jest wiedza, że są to konkursy ' lipne', 'fikcyjne', 'ustawiane'. Tak nawet mówią członkowie społeczności akademickiej szczebla rektorskiego czy ministerialnego. Konkursy są co prawda otwarte, ale głównie dla 'swoich'. Procedury rekrutacji mogą być nawet przejrzyste, bo przy rozpisywaniu wielu konkursów jasno wiadomo na kogo ten konkurs rozpisano i kto go wygra, nawet jak by się znalażł jakiś niepowołany śmiałek i do konkursu przystąpił. Rekrutacja na stanowiska naukowe ( tak na uczelniach, jak i w pozauczelnianych instytutach naukowych) jest jedną z największych patologii polskiego życia akademickiego. Bez zmian w zakresie rekrutacji pracowników naukowych żadne pozytywne reformy nauki nie są możliwe. Często można usłyszeć glosy, że nie można wprowadzać w Polsce systemu anglosaskiego, bo np. w USA na jedno stanowisko akademickie zgłasza sie nawet ponad 100 kandydatów a u nas zwykle jeden. I dalej - dopiero jak i u nas na stanowiska będzie dużo zgłoszeń wtedy można się pokusić o zmiany w kierunku anglosaskim. Jest to argument cyniczny stosowany przez zwolenników status quo. Nic sie nie robi w tym kierunku aby stworzyć taki system konkursów aby dawały one szanse wielu kandydatom, z których ten najlepszy stanowisko obejmie.
Oczywiście nie ma żadnych przeszkód prawnych (Porównanie zgodności przepisów prawa polskiego z zapisami Europejskiej Karty i Kodeksu. Analiza prawna http://www.eracareers-poland.gov.pl/page.html?kid=450:3379&sct=402:5248 aby wprowadzić w tym zakresie zalecenia Europejskiej Karty Naukowca i Kodeksu . Problem w tym, że nie ma tez nakazów prawnych, aby to co jest możliwe i zalecane było standardem.
ZIELONA KSIĘGA.Europejska Przestrzeń Badawcza: Nowe perspektywy .Bruksela, dnia 4.4.2007
http://ec.europa.eu/research/era/pdf/era_gp_final_pl.pdf tak charakteryzuje problem rekrutacji kadry naukowej odnoszący się także do praktyki w Polsce:
"W praktyce rekrutacja na stanowiska akademickie wciąż pozostaje w dużej mierze ograniczona do kandydatów wywodzących się z kadry krajowej lub nawet z kadry wewnętrznej poszczególnych uczelni. Przejrzysta konkurencja w tym zakresie jest raczej wyjątkiem niż regułą"