Artykuły > Sprawy studentów > AKCJA STUDENTÓW I ABSOLWENTÓW ARCHELOLOGII - Skarga do Rzecznika Praw Obywatelskich
Przepis ten w sposób niezwykle skuteczny ograniczył wolność wyboru i wykonywania zawodu archeologa oraz wyboru miejsca pracy, ogranicza także wolność działalności gospodarczej. Powodem takiego ograniczenia jest fakt, iż wykopaliskowa praktyka archeologiczna wskazana przez wykluczenie innych form archeologicznej praktyki zawodowej jako jedyna dopuszczalna forma odbycia praktyki zawodowej ma charakter pracy sezonowej, głównie realizowanej w miesiącach letnich. W efekcie możliwość szybkiego uzyskania uprawnień zawodowych mają wyłącznie nieliczni. Perspektywa kilkuletniego zdobywania wymaganych 12 miesięcy praktyk zawodowych z przyczyn społeczno-ekonomicznych skutecznie pozbawia możliwości samorealizacji zawodowej większości absolwentów archeologii. Celem dwudziesto -kilku letnich osób kończących studia jest znalezienie stałej pracy oraz założenie rodziny, nie zaś dorywcze, kilkumiesięczne prace mające na celu uzyskanie uprawnień zawodowych. Społeczny koszt realizacji takich praktyk zawodowych jest w naszym odczuciu zbyt duży, jest przyczyną powszechnej rezygnacji absolwentów archeologii z wyuczonego zawodu zwłaszcza w obliczu konieczności utrzymania własnych gospodarstw domowych. Ze względu na konieczność zapewnienia podstaw bytowania socjalnego na realizację tak określonych praktyk zawodowych pozwolić sobie mogą wyłącznie osoby dobrze sytuowane gotowe pozostawać przez kilka kolejnych lat bez stałej pracy.
W konsekwencji realizacji tego przepisu olbrzymia większość zdolnych i ambitnych młodych osób ze względu na swój wiek i zamożność pozbawiona jest możliwości uprawiania zawodu archeologa. Fakt ten ma niemały wpływ na deprecjacje zawodu archeologa. Brak konkurencji na rynku badań archeologicznych ze strony dobrze wykształconej, obeznanej w najnowszych osiągnięciach techniki młodzieży jest przyczyną nie tylko braku rozwoju, ale wręcz stagnacji całej dziedziny, co się bezpośrednio przekłada na coraz gorszy stan ochrony Polskiego Dziedzictwa Narodowego w szczególności Dziedzictwa Archeologicznego.
Dodatkowo pragniemy zwrócić uwagę, iż z poziomu oraz jakości przeprowadzonych prac badawczych rozlicza archeologa posiadającego uprawnienia zawodowe bezpośrednio Wojewódzki Konserwator Zabytków, który każdorazowo wydaje zgodę na prowadzenie badawczych prac archeologicznych Art. 36.1.5) Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. W wydanej zgodzie na prowadzenie archeologicznych prac badawczych Konserwator Zabytków określa wymagania dotyczące prowadzonych prac (§ 3, 4 i 5 Rozporządzenia ministra Kultury z dnia 9 czerwca 2004), po zakończeniu prac badawczych odpowiednie służby ochrony zabytków podległe Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków przyjmują od archeologa sprawozdanie i dokumentacje techniczną rozliczając go z wykonanej pracy. W każdej chwili Konserwator Zabytków ma prawo do kontroli terenowej oraz w wypadku stwierdzenia nieprawidłowości do cofnięcia zgody na prowadzenie prac badawczych, łącznie z prawem do pociągnięcia do odpowiedzialności zarówno administracyjnej jak i karnej osób prowadzących badania archeologiczne.
W świetle przedstawionych procedur zawodowej weryfikacji standardu prowadzonych prac archeologicznych ograniczenie napływu zawodowego absolwentów uczelni o kierunku archeologia jest niezrozumiała, bowiem ustawodawca przewidział odpowiednie procedury kontrolne określające merytoryczną ocenę pracy archeologa. Procedury te są powszechnie realizowane i akceptowane przez zawodowe środowisko archeologów. W naszym odczuciu utrudnienia zawodowego startu absolwentów wynikające z obowiązku odbycia 12 miesięcy praktyk zawodowych w celu uzyskania uprawnień zawodowych są niezrozumiałe i stosowanie ich tłumaczy jedynie chęć świadomej dyskryminacji zawodowej.
Intencją niżej podpisanych nie jest zamiar likwidacji obowiązku odbycia archeologicznej praktyki zawodowej, jako gwaranta przygotowania zawodowego, lecz umożliwienie startu zawodowego absolwentom archeologii. Dlatego skarżąc do Rzecznika Praw Obywatelskich zapis rozporządzenia Ministra Kultury dotyczący praktyki zawodowej oczekujemy zmiany prawa w ten sposób, aby określona w Rozporządzeniu praktyka zawodowa w wymiarze 12 miesięcy została zachowana, lecz aby mogła być realizowana nie od chwili ukończenia studiów, ale od ich rozpoczęcia z zachowaniem pozostałych kryteriów oceny przygotowania zawodowego określonymi w rozporządzeniu Ministra Kultury z dnia 9 czerwca 2004r. Dzięki wprowadzonej zmianie przepis ten stałby się rzeczywistym narzędziem kształtowania dobrze przygotowanej kadry zawodowej w archeologii nie zaś narzędziem ograniczającym napływ zawodowy do zawodu archeologa - łamiący zarówno podstawowe prawa obywatelskie zapewnione w Konstytucji Rzeczpospolitej jak postanowienia Ustawy Kodeks Pracy. Wprowadzona zmiana umożliwi godną samorealizację zawodową w niczym nie uchybiając wymaganiom dotyczącym właściwego przygotowania zawodowego archeologów kończących wyższe studia zawodowe. Z wyrazami Szacunku